Τρίτη, 02 Φεβρουαρίου 2010 19:37

Η ΝΕΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ- ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ.

H Βούλα και ο κόσμος της
02/2010

ΕΤΗΣΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΗΜΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ (ΚΕΔΚΕ). ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ Η ΝΕΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ- ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ.

Από την Δευτέρα 18 έως και την Τετάρτη 20 Ιανουαρίου 2010 διενεργήθηκε το ετήσιο συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων στο Μέγαρο Μουσικής και το ξενοδοχείο Intercontinental. Το ενδιαφέρον ήταν μεγάλο δημιουργώντας απίστευτη κοσμοσυρροή, ειδικά την πρώτη ημέρα των εργασιών λόγω της παρουσίας του κ. Πρωθυπουργού και των κ.κ Αρχηγών όλων των κοινοβουλευτικών πολιτικών κομμάτων. Κυρίαρχο θέμα του Συνεδρίου ήταν η νέα αρχιτεκτονική του Κράτους και ειδικότερα το σχέδιο Καλλικράτης. Παρακολουθώντας τις εργασίες του συνεδρίου επί τριήμερο έβγαλα αρκετά χρήσιμα συμπεράσματα  σχετικά με την αναγκαιότητα προώθησης του σχεδίου συνενώσεων δήμων και κοινοτήτων σε μεγαλύτερες μονάδες και την αιρετή περιφερική διοίκηση αλλά και για τις πολιτικές καραμπόλες που το προτεινόμενο σχέδιο δημιουργεί στο εσωτερικό των κομμάτων αλλά και στο σύνολο του πολιτικού κόσμου.
Το συνέδριο άρχισε με την ομιλία του κ. Γ. Παπανδρέου η οποία αφενός προχώρησε σε μια γενναία πολιτική αυτοκριτική παραδεχόμενος από του βήματος του συνεδρίου την αποτυχία του προηγούμενου προγράμματος συνενώσεων «Καποδίστρια 1»  (πολύ μικρότερης κλίμακας από αυτή που σχεδιάζεται με τον Καλλικράτη που υλοποίησε η προηγούμενη Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ)  και συγχρόνως διατρανώνοντας την αποφασιστικότητά του ότι παρά την κακή οικονομική συγκυρία θα προχωρήσει την μεταρρύθμιση έως το τέλος.
Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης κ. Α. Σαμαράς που στάθηκε επικριτικά απέναντι στο 48σέλιδο σχέδιο που έδωσε λίγες μέρες νωρίτερα η Κυβέρνηση στη δημοσιότητα, στην έναρξη της διαδικασίας δημόσιας διαβούλευσης, χαρακτηρίζοντας το όλο εγχείρημα πρόχειρο και αντιφατικό, χωρίς στρατηγικό χαρακτήρα, που εάν προχωρήσει με την μορφή που το προτείνει σήμερα η Κυβέρνηση δεν θα έχει μόνο την τύχη του προγράμματος Καποδίστρια 1 αλλά θα δυσχεράνει περαιτέρω την λειτουργία  της ήδη αναχρονιστικής για τα σημερινά δεδομένα κρατικής μηχανής. Πρότεινε την συζήτηση για τη πιθανή υιοθέτηση του Κυπριακού μοντέλου (άλλη κάλπη για τον Δήμαρχο και άλλη κάλπη για τους Δημοτικούς Συμβούλων) και προανήγγειλε την απόφασή του για μη ανάμιξη της Ν.Δ, με εξαίρεση μεγάλους φορείς, στια τοπικά εκλογικά δρώμενα, για να μην αλλοιωθεί η βούληση των τοπικών κοινωνιών.
Οι υπόλοιποι πολιτικοί Αρχηγοί (κ.κ Παπαρήγα, Καρατζαφέρης, Τσίπρας καθώς και ο εκπρόσωπος των Οικολόγων Πράσινων) στάθηκαν από αρνητικά έως απαξιωτικά απέναντι στην πρόταση της Κυβέρνησης, καλώντας την να αναθεωρήσει ή και να αναστείλει ακόμα την όποια πρότασή της για την νέα διοικητική δομή.
Στη συνέχεια ο Υπουργός Εσωτερικών Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κ. Γ. Ραγκούσης τοποθετήθηκε λεπτομερώς επί του περιεχομένου της πρότασης του, αναλύοντας ένα προς ένα τα σημεία της, σχετικά με το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας, τις αρμοδιότητες των νέων φορέων, την σχέση της διοικητικής μεταρρύθμισης με την αλλαγή του εκλογικού νόμου και άλλες λεπτομέρειες. Ανέφερε χαρακτηριστικά στο επίμονο ερώτημα των συνέδρων αλλά και των προηγούμενων ομιλητών σχετικά με την δημοσιοποίηση του χωροταξικού τμήματος της πρόταση (δηλ ποιοί Δήμοι συνενώνονται) ότι «δεν έχει πέσει καμιά γραμμή στον χάρτη» αφού πρωτεύον ζήτημα είναι το θεσμικό πλαίσιο, οι αρμοδιότητες και η δομή χαρακτηρίζοντας όψιμη την συζήτηση για το χωροταξικό. Τόνισε ότι η δημόσια διαβούλευση θα πρέπει να καταλήξει στην συμφωνία με τους κοινωνικούς εταίρους ενός και μόνο «κριτηρίου συνενώσεων» που θα εφαρμοστεί ανεξαιρέτως σε όλο το εύρος της επικράτειας χωρίς εξαιρέσεις. Σημείωσε ότι σε περίπτωση που δεν συμφωνηθεί το κριτήριο συνενώσεων ή το θεσμικό πλαίσιο η Κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προχωρήσει ακόμα και μόνη της. Το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης της δημόσιας διαβούλευσης της κατάρτισης και ψήφισης του σχετικού Νόμου θα έχει ολοκληρωθεί εντός τριμήνου.
Εισηγητής του συνεδρίου ήταν ο Πρόεδρος της ΚΕΔΚΕ και Δήμαρχος της Αθήνας κ. Ν. Κακλαμάνης. Στην τοποθέτησή του ήταν αρκετά σκωπτικός με την Κυβέρνηση σχετικά με την μη απόδοση μέρους των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) και κριτικός με την προηγούμενη Κυβέρνηση που ενώ είχε δεσμευτεί για την δημιουργία νέας διοικητικής δομής στα πλαίσια της εξαγγελίας της για επανίδρυσης του Κράτους, τελικά δεν τόλμησε να το πράξει. Πρότεινε δε την συμμετοχή της ΚΕΔΚΕ στον δημόσιο διάλογο υπό συγκεκριμένους όρους.
Το απόγευμα της πρώτης μέρας άρχισαν οι τοποθετήσεις συνέδρων που είχαν μεγάλο ενδιαφέρον, παρά τις σε πολλές περιπτώσεις άκρως αντίθετες προσεγγίσεις τους, σαφώς επηρεασμένες από τον σε ποιο πολιτικό φορέα ανήκε και τι είδους ΟΤΑ εκπροσωπούσε ο καθένας (μικρό, μεγάλο, αστικό, αγροτικό, ορεινό, πεδινό, νησιωτικό κ.α) Από την δεύτερη μέρα ξεχώρισε η τοποθέτηση της κ. Ν. Μπακογιάννη η οποία αποστασιοποιήθηκε από την επίσημη θέση του κόμματός της, δημιουργώντας αίσθηση και δεύτερου κέντρου παραγωγής πολιτικής μέσα στην Ν.Δ, εκφράζοντας θέσεις πολύ πιο κοντά στην Κυβερνητική πρόταση με παραινέσεις στους συνέδρους της ΚΕΔΚΕ για στήριξη του προγράμματος Καλλικράτης. Το μεσημέρι της δεύτερης μέρας φάνηκε να δημιουργείτε σύγκλιση απόψεων μεταξύ μεγάλη μερίδας των συνέδρων που πρόσκεινται στο ΠΑΣΟΚ και την ΝΔ, με αποτέλεσμα το πρωί της τρίτης ημέρας εργασιών την φραστική σύγκρουση των ομόσταυλων (Ν.Δ) Ν. Κακλαμάνη και Β. Παπαγεωργόπουλου (Δημάρχου Θεσσαλονίκης) με αφορμή την σθεναρά υποστηριζόμενη θέση του δεύτερου για άμεση αποχώρηση της ΚΕΔΚΕ από τον διάλογο και την κήρυξη κινητοποιήσεων ενάντια στο σχέδιο Καλλικράτης. Τελικά η πρόταση που Προέδρου της ΚΕΔΚΕ κ. Ν. Κακλαμάνη υπερψηφίστηκε από την συντριπτική πλειοψηφία των συνέδρων, περιείχε δε τα κατωτέρω τρία  σημεία/διαπιστώσεις
•        Η Τοπική Αυτοδιοίκηση της χώρας είναι απολύτως έτοιμη να συμμετάσχει στο διάλογο για τη σύνταξη του σχεδίου νόμου και του χωροταξικού σχεδιασμού των νέων ΟΤΑ, κάλεσε δε την Κυβέρνηση να αξιοποιήσει την πλούσια εμπειρία της Αυτοδιοίκησης. Η ΚΕΔΚΕ θα συμμετάσχει και θα παρακολουθήσει ενδελεχώς την εκπόνηση του σχεδίου νόμου άρθρο – άρθρο, ώστε να διασφαλίσει τις προϋποθέσεις, τους όρους και τις απαιτήσεις που αποφάσισαν τα συνέδρια της Ρόδου, της Κυλλήνης, της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας.
•         Η ΚΕΔΚΕ απαιτεί από την Κυβέρνηση μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2010, να  καταθέσει τις τελικές προτάσεις για τη χωροθέτηση των νέων ΟΤΑ, τις αρμοδιότητες, την οργάνωση και το οικονομικό πλαίσιο της Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Ταυτόχρονα μέχρι αυτή την ημερομηνία (τέλη Φεβρουαρίου 2010), πρέπει να έχουν καταβληθεί τα οφειλόμενα 331.500.000 € του 2009, καθώς επίσης και η δεύτερη δόση των παρακρατηθέντων, ύψους 214.000.000 €, που περιλαμβάνονται στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2010.
•         Το Συνέδριο εξουσιοδότησε το Διοικητικό Συμβούλιο της ΚΕΔΚΕ να συγκαλέσει έκτακτη Γενική Συνέλευση, για να τοποθετηθεί οριστικά επί των τελικών προτάσεων της Κυβέρνησης για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση και των ενέργειες της για την απόδοση των θεσμοθετημένων πόρων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
 Πράγματι το φετινό συνέδριο μπορεί να χαρακτηριστεί ως το πιο ενδιαφέρον των τελευταίων 15 ετών. Ακουστήκαν ενδιαφέροντα πράγματα και έγιναν πρωτοποριακές προτάσεις που θα μπορούσαν να βγάλουν από την σημερινή απαξία την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Θεωρώ ότι χρειάζεται αρκετή ακόμα συζήτηση σε τρία πολύ σοβαρά ζητήματα α) του χρόνου που επελέγη να γίνει αυτή η μεταρρύθμιση στη Δημόσια Διοίκηση β) του στενού και σύντομου χρονοδιαγράμματος υλοποίησης του προγράμματος και γ) του εύρους των αλλαγών που η παρούσα πρόταση αποκέντρωσης περιέχει.
Επιγραμματικά θα πρέπει να συζητηθεί εάν  η παρούσα, ραγδαία επιδεινούμενη οικονομική συγκυρία στην οποία βρίσκεται η χώρα μας, διευκολύνει ή δυσχεραίνει την τελεσφόρηση της διοικητικής μεταρρύθμισης. Άποψή μου είναι ότι την δυσχεραίνει σε βαθμό που μπορεί να την καταστήσει ανενεργή έως και να την ακυρώσει αφού μια τέτοια μεταρρύθμιση, απαιτεί ουσιαστικές και γενναίες χρηματοδοτήσεις των νέων φορέων. Η πρόταση που έχει κατατεθεί, συντάχθηκε σε μικρό χρονικό διάστημα, οι δε κοινωνικοί φορείς και εταίροι έχουν πολύ λίγο χρόνο για ουσιαστική διαβούλευση πού θα επιφέρει ουσιαστικές αλλαγές στο σχέδιο και θα επιτρέψει την υιοθέτηση όσο το δυνατόν περισσότερων προτάσεων/απόψεων. Ελλοχεύει ο κίνδυνος λόγω έλλειψης μεταβατικής περιόδου εφαρμογής, να επικρατήσει χάος στην διοικητική κρατική μηχανή από 1/1/2011, ημερομηνία εφαρμογής της νέας δομής,  που σε συνδυασμό με την οικονομική πενία που θα επικρατεί την περίοδο εκείνη ή στην καλύτερη περίπτωση οικονομική δυσπραγία, να αποτελέσει εκρηκτικό μείγμα κατάρρευσης του Κράτους.  Τέλος η στενότητα χρόνου και πόρων οδηγεί σε μια άνευρη μεταρρύθμιση που αφενός δεν λαμβάνει υπόψη της τα αίτια αποτυχίας του Καποδίστρια 1 και αφετέρου διατηρεί την Κυβερνητική κηδεμονία, με την μετατροπή των σημερινών 13 κομματικών Περιφερειαρχών σε 7 Γενικούς Διευθυντές, που θα διορίζονται και πάλι από την Κυβέρνηση και θα ασκούν και πάλι την ουσιαστική εξουσία. Αποκέντρωση δεν σημαίνει μεγαλύτερες διοικητικές μονάδες που θα εξυπηρετούν απλά οικονομίες κλίμακας. Σημαίνει ουσιαστικές αρμοδιότητες πιο κοντά στον πολίτη δηλαδή στον Δήμο. Από το μοντέλο των «μικρών κυβερνήσεων» της Κεντρικής Ευρώπης και των Σκανδιναβικών χωρών, που ο Δήμος οργανώνει και ελέγχει την αστυνομία την παιδεία την δικαιοσύνη και τα δημόσια έργα σε τοπικό επίπεδο, ακόμα και την συλλογή των φόρων με την αποστολή μέρους αυτών που απαιτούνται για μεγάλα εθνικά έργα και την εθνική άμυνα στην κεντρική Κυβέρνηση, στο μοντέλο Καλλικράτης, υπάρχει απόσταση από την Γη στη Σελήνη.
Το θέμα είναι τεράστιο και αφορά κυρίως τις επόμενες 2 με 3 γενεές δηλ τα επόμενα 100 χρόνια. Συνεπώς ακόμα και εάν δεν έχουμε χρόνο και διάθεση, οφείλουμε να τα βρούμε για να κάνουμε αυτό που πρέπει, δηλαδή να βάλουμε την χώρα μας στον επόμενο αιώνα, αφού το σημερινό μοντέλο αντιστοιχεί με αυτό που η Ευρώπη μεταρρύθμισε την δεκαετία του 60. Άρα θα άξιζε τον κόπο να διατηρήσουμε την σημερινή μιζέρια της τοπικής Αυτοδιοίκησης για μια ακόμα δημοτική περίοδο, έτσι ώστε να υπήρχε χρόνος για ουσιαστικότερο σχεδιασμό και υλοποίηση των πραγματικών τομών που χρειάζεται η χώρα μας. Η σήμερα προτεινόμενη μεταρρύθμιση κινδυνεύει να μετατραπεί στην καλύτερη περίπτωση σε προβληματική απαιτούσα, μεσοπρόθεσμα, σειρά τροποποιήσεων  και αναθεωρήσεων «μεταρρυθμισούλα» και στη χειρότερη περίπτωση «απορύθμιση» με ολέθρια αποτελέσματα για την χώρα μας και την τοπική αυτοδιοίκηση, την στιγμή που απαιτείται πραγματική ανατροπή και ουσιαστικές τομές με προοπτική και γενναιότητα.